Çin pandeminin başından beri dünyanın en etkili önlemlerini alarak yeni tip koronavirüsün yayılmasını ülkede büyük çapta engelledi. Covid-19’un yayılmasını engellemek için Çin hükümetinin aldığı önlemlerin başında ise sınır politikalarının sıkılaştırılması, yurtdışından ülkeye girişin asgari seviyeye indirilmesi ve girişlerde koronavirüs testlerinin yapılmasını başı çekmişti. Erken alınan önlemlerin bulaşma oranını büyük oranda azaltmasına rağmen diğer ülkeler tarafından aynı politikaları izlemede ne yazık ki gecikti; mesela yaklaşık olarak bir yıldır ülkeye gireceklere uygulanan negatif test sonucu gösterme zorunluluğu ülkemizde sadece bulunduğumuz ay içerisinde getirildi. Çin’de pandeminin günlük hayatta yarattığı etkiler giderek azalırken sınırların da tekrar açılmasını güçleştirdi. Böylece etkili sınır politikası Covid-19’un Çin içerisinde yayılmasını engellerken aslında bir yandan da aslında ülkelerarası seyahati kısıtlayarak ekonomide negatif bir etkiye yol açtı.
Küresel mobilitenin durması ile dış ticaret, turizm ve daha bir çok sektör etkilenirken küresel bir sağlık kontrol sisteminin geliştirilmesi Covid-19’un negatif etkilerinin azaltılmasında büyük öneme sahip olacaktır.
8 Mart 2021’de yaptığı açıklamada Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi Çin’in ülkelerarası geçerliliği olacak bir Dijital Sağlık Sertifikası sistemi üzerinde çalıştığını belirterek bu noktada Çin’in yaptığı çalışmaları bildirdi.
Dijital Sağlık Sertifikası ülkeler arasındaki sağlık protokollerini ihlal etmeden, güvenli geçişi sağlayarak insanların pasaportlarına ek olarak taşıyacağı seyahat belgesidir. Dijital Sağlık Sertifikası ile ülkeler diğer ülke vatandaşlarının aşı ve test sonuçlarına ulaşarak sınır geçişlerine izin verebilecek. Bakan Yi henüz bu sisteme entegre olacak ülkelerin isimlerini açıklamasa da ülkeler arası sağlık bilgi değişimininin sınırlararası seyahatlerin başlamasında büyük bir adım olduğu aşikar.
Çin hükümet yetkilisi Zhu Zhengfu (Cu Cıngfu) Dijital Sağlık Sertifikası sisteminin ülkelerin sağlık politikalarını gevşetmeleri anlamına gelmeyeceğini, bilakis güvenli geçiş sağlayacağını belirtiyor. Fakat, dünya genelinde ülkelerin aşılama oranlarının toplam nüfuslarına oranla hala çok düşük olduğu (İsrail %49.2, ABD % 8.9, Almanya % 2.9) göz önünde bulundurulursa aslında Dijital Sağlık Sertifikası Sistemi’nin yaygınlaşması ve uygulanması için hala belli bir yol kat etmesi gerekebilir. Keza Avrupa Birliği’nin açıkladığı Dijital Yeşil İzin (Digital Green Pass) ve Güney Kore’nin de üzerinde çalıştığı sağlık pasaportu sistemlerinin de hazırlandığı düşünülürse Dijital Sağlık Sertifikası’nın geçerliliği ve küresel entegrasyonu da hala bir soru işareti.
Yabancıların Çin’e dönebilmesi büyük oranda yabancıların geldikleri ülkelerdeki sağlık politikaları ve pandemi durumuna bağlı. Çin geçtiğimiz yıl ortasında “ithal vakaları” (imported cases) engellemek için negatif test sonucunun üstüne, pozitif vakaların olduğu uçuşları işleten hava yolu şirketlerini uluslararası seyahatten belirli bir süre men etme kararı almıştı. Türk Hava Yolları’nın Çin uçuşları da bu çerçevede iptal edilmişti Çin tarafından.
Çin’e şu an halihazırda iş vizesi alan yabancılar girebiliyor her ne kadar pahalı ve zor bir süreçten geçseler de. Dolayısıyla aslında en önemli konulardan biri Çin’e dönemeyen ancak öğrenimini Çin’de sürdüren yabancı öğrencilerin Çin’e geri dönebilmesi. Çin hükümetinin öğrencilerin vize ve oturma izinlerini iptal ettikleri de göz önünde bulundurulursa aslında yakın bir zamanda insanların Çin’e dönebilmesi pek mümkün görünmüyor. Dijital Sağlık Sertifikası seyahat normalleşmesinde önemli bir rol oynayabilir bu yüzden.
Çin’de hayatın göreceli olarak normale dönmesine karşın diğer ülkelerde pandeminin devam etmesi sınırların bir süre daha kapalı kalacağına işaret ediyor. Keza aşıda öncelik belirli bir yaş grubuna verildiği için yabancı öğrencilerin de Çin’e aşılarını yaptırarak geri dönmeleri hızla uygulanabilecek bir çözüm değil. Bu yüzden yine iyi bir sağlık politikası izleyerek ülkemizde bulaşma oranını azaltmamız gerekiyor. Bunun yanında Dijital Sağlık Sertifikası seyahat sorunlarını aşmada ve ülkelerarası bilgi alışveriş sistemi yaratmada çözüm üretmek için ilk adımın atıldığı anlamına geliyor. Fakat Dijital Sağlık Sertifikası ve Dijital Yeşil İzin gibi dijital sağlık belgeleme sistemlerinin de etkili olabilmesi yine küresel entegrasyona ve aşılamaya bağlı.